เมื่อเบื่อหน่าย ย่อมคลายกำหนัด เพราะคลายกำหนัด ย่อมหลุดพ้น
เมื่อหลุดพ้นแล้ว ย่อมมีญาณหยั่งรู้ว่า หลุดพ้นแล้ว รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว
พรหมจรรย์อยู่จบแล้ว กิจที่ควรทำทำเสร็จแล้ว กิจอื่นเพื่อความเป็น
อย่างนี้มิได้มี.
จบ ชาติธรรมวรรคที่ 4

อรรถกถาชาติธรรมวรรคที่ 4
อรรถกถาชาติอาทิธรรมสูตรเป็นต้น

ในชาติธรรมวรรคที่ 4 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า ชาติธมฺมํ ความว่า มีความเกิดเป็นธรรมดา มีความบังเกิด
เป็นธรรมดา มีความบังเกิดเป็นสภาวะ. บทว่า ชราธมฺมํ ได้แก่มีความ
แก่เป็นสภาวะ. บทว่า พฺยาธิธมฺมํ ได้แก่มีพยาธิเป็นสภาวะ โดยความ
เป็นปัจจัยแห่งการเกิดขึ้นแห่งพยาธิ. บทว่า มรณธมฺมํ ได้แก่มีความ
ตายเป็นสภาวะ. บทว่า โสกธมฺมํ ได้แก่มีความโศกเป็นสภาวะ โดย
ความเป็นปัจจัยแห่งการเกิดขึ้นแห่งความโศก. บทว่า สํกิเลสิกธมฺมํ
ได้แก่มีความเศร้าหมองเป็นสภาวะ. บทว่า ขยฺธมฺมํ ได้แก่มีความถึง
ความสิ้นไปเป็นสภาวะ แม้ในสภาวะมีความเสื่อมไปเป็นธรรมดาเป็นต้น
ก็นัยนี้เหมือนกันแล.
จบ อรรถกถาชาติธรรมวรรคที่ 4